سبک زندگی جهادی / چهل حدیث «کارگشایی»

أَتَأْمُرُونَ النّاسَ بِالْبِرِّ وَ تَنْسَوْنَ اَنْفُسَکُمْ وَ اَنْتُمْ تَتْلُون الْکِتابَ اَفَلا تَعْقِلُونَ.[ بقره، 44]
چگونه شما مردم را به نیکوکارى دستور مى دهید و خود را فراموش مى کنید و حال آنکه کتاب خدا را مى خوانید چرا در آن اندیشه نمى کنید. (یعنى دستور کتاب خدا اینست که خود نیز نیکوکار باشید)


دورى از فرهنگ اهل بیت علیهم السلام مشکلات فراوان براى مسلمین ایجاد کرده است که یکى از آنها بى تفاوتى و بى دردى در برابر نیازها، و گرفتاریها و رنجهاى برادران دینى است. این بى دردى، خودخواهى را افزون تر و ماده گرایى را بیشتر و مشکلات زندگى اجتماعى را چند برابر مى سازد.
انتخاب چهل حدیث کارگشائى بدین امید صورت گرفته، که امت اسلامى بایادآورى این رهنمودهاى زندگى ساز، در تکامل اخلاقى و روابط صمیمانه اجتماعى موفقیت هاى بیشترى کسب نمایند و دست اندرکاران ادارات جمهورى اسلامى در سازندگى عمومى نیروها با گفتار معصومین علیه السلام فرهنگ خدمت به امّت را فراگیرند.

ارزش کـارگشـائى

عَنِ النَّبِىِّ صلی الله علیه و آله: اِنَّ اللّهَ فِى عَوْنِ الْمُؤمِنِ مادامَ الْمُؤْمِنُ فِى عَوْنِ اَخِیهِ الْمُؤْمِنِ. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 312 .]

پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: تا زمانى که مؤمن در کمک به برادر مؤمن خود کوشا باشد، خدا هم او را کمک و یارى خواهد کرد.

محبوب‏ترین عـمل

قالَ النَّبِىُّ صلی الله علیه و آله: اَحَبُّ الاَْعْمالِ اِلَى اللّهِ عَزَّ وَ جَلَّ سُرُورٌ یُدْخِلُهُ مُؤْمِنٌ عَلى مُؤْمِنٍ، یَطْرُدُ عَنْهُ جُوعَهُ اَوْ یَکْشِفُ عَنْهُ کَرْبَهُ. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 312 .]

پیامبر اکرم صلى الله علیه و آله فرمود: بهترین اعمال در پیشگاه الهى سه چیز است: ایجاد خوشحالى در دل مؤمن، رفع گرسنگى، و زدودن غم و اندوه از چهره او.

خوشحال کردن مـؤمـن

قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: مَنْ سَرَّ مُؤْمِنا فَقَدْ سَرَّنى وَ مَنْ سَرَّنِى فَقَدْ سَرَّاللّهَ. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 287 .]

پیامبر گرامى صلى الله علیه و آله فرمود: کسى که مؤمنى را خوشحال کند، مرا خوشحال نموده و کسى که مرا خوشحال نماید، خدا را خوشحال کرده است.

ارزش خوشحال کردن

قالَ النَّبىُّ صلی الله علیه و آله : اِنَّ اَحَبَّ الاَْعْمالِ اِلَى اللّهَ اِدْخالُ السُّرُورِ عَلَى الْمُؤْمِنینَ. [ بحار الانوار، ج74، ص 289 .]

پیامبر گرامى اسلام فرمود: محبوب ترین اعمال پیش خدا خوشحال نمودن مؤمنین است.

برترى نیکوکار

عَنْ ابى عَبْدِاللّهِ علیه السلام ، یَقُولُ: سُئِلَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله عَنْ اَحَبِ النّاسِ اِلَى اللّهِ؟ قالَ: اَنْفَعُ النّاسِ للِنّاسِ. [ بحارالأنوار، ج 73، ص 339 .]

امام صادق علیه السلام فرمود: از رسول خدا سئوال شد، محبوب ترین مردم در پیشگاه خدا کیست؟ پیامبر صلی الله علیه و آله فرمود: کسى که بیشترین سود و خدمت را به مردم عرضه نماید.

ثواب کارگشائى

عَنِ الصّادِقِ علیه السلام قالَ: ما قَضى مُسْلِمٌ لِمُسْلِمٍ حاجَةً اِلاّناداهُ اللّهُ تَبارَکَ وَتَعالى عَلَىَّ ثَوابُکَ وَلا اَرْضى لَکَ بِدُونِ الْجَنَّةِ. [ همان، ص 312 .]

امام صادق علیه السلام فرمود: هر مسلمانى که نیاز و حاجت مسلمانى را برطرف نماید خداى متعال به او مى فرماید: اجر و ثواب تو بعهده منست و به کمتر از بهشت براى تو راضى نخواهم شد.

ملاک مسلمانى

قالَ النَّبىُ صلی الله علیه و آله: مَنْ اَصْبَحَ لایَهْتَمُّ بِاُمُورِ الْمُسْلِمینَ فَلَیْسَ بِمُسْلِمٍ. [ بحار الانوار، ج 74، ص 337 .]

پیامبر گرامى اسلام صلى الله علیه و آله فرمود: کسى که صبح کند و به مسائل مسلمانان همّت نگمارد، مسلمان نیست.

کـارگشـائـى نیازمندان

قالَ اَبُوالْحَسَنِ مُوسَى بْنِ جَعْفَرٍ علیه السلام: مَنْ لَمْ یَسْتَطِعْ اَنْ یَصِلَنا فَلْیَصِلْ فُقَراءَ شیعَتِنا. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 316 .]

امام کاظم علیه السلام فرمود: کسى که قدرت ندارد به ما صله نماید به شیعیان نیازمند ما رسیدگى نماید.

شیـعه و کارگشـائى

عَنِ الْباقِرِ علیه السلام: اِنَّ بَعْضَ اَصْحابِهِ قالَ لَهُ: جُعِلْتُ فِداکَ، اِنَّ الشَّیعَةَ عِنْدَنا کَثیرُونَ، فَقالَ: هَلْ یَعْطِفُ الْغَنِىُّ عَلَى الْفَقیرِ؟ وَ یَتَجاوَزُ الْمُحْسِنُ عَنِ الْمُسیءِ وَیَتَواسُونَ؟ قُلْتُ : لا . قالَ علیه السلام: لَیْسَ هؤُلاءِ الشّیعَةُ، اَلشّیعَةُ مَنْ یَفْعَلُ هکَذا. [ همان، ص 313 .]

بعضى از اصحاب امام باقر علیه السلامبه ایشان عرض کردند: شیعه در جامعه ما زیاد است. امام فرمود: آیا بى نیاز نسبت به نیازمند عطوفت و مهربانى مى کند و آیا نیکوکار از خطاکار مى گذرد و در مسائل مالى به همدیگر کمک مى کنند. گفتیم: خیر. فرمود: پس اینها شیعه نیستند چون شیعه کسى است که اینطور عمل کند.

امام صـادق علیه‏السلام و کارگشائى

عَنْ اَحْمَدَ بْنِ عِیسى قالَ: قالَ لِى جَعْفَرُ بْنُ مُحُمَّدٍ علیه السلاماِنَّهُ لَیَعْرِضُ لِى صاحِبُ الْحاجَةِ فَاُبادِرُ اِلى قَضائِها مَخافَةَ اَنْ یَسْتَغْنِىَ عَنْها صاحِبُها. [ همان، ص 317، روایت 76 .]

احـمد بن عیسى مى گوید: امام صادق علیه السلامبه من فرمود: نیازمندى که به من مراجعه مى کند من زود نیاز او را بر طرف مى کنم ازترس اینکه او بى نیاز شود واین کار نیک از دستم برود.

زیربناى کـارگشـائى

عَنِ النَّبِىِّ صلی الله علیه و آلهقالَ: مَنْ اَکْرَمَ اَخاهُ فَاِنَّما یُکْرِمُ اللّهَ فَما ظَنُّکُمْ بِمَن یُکْرِمُ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ اَنْ یَفْعَلَ بِهِ؟ [ بحارالأنوار، ص 319، روایت 83 .]

پیامبر گرامى اسلام صلى الله علیه و آله فرمود: کسـى که برادر خـود را گـرامى بـدارد خـدا را گـرامى داشته فـکر مى کـنید کسـى که خدا را گـرامى بـدارد با او چـگونه رفـتار مى کند؟

ملاک کارگشائى

قالَ ابُوعَبْدِاللّهِ علیه السلام: قالَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ؛ اَلْخَلْقُ عَیالِى فَاَحَبُّهُمْ اِلَىَّ اَلْطَفُهُمْ بِهِمْ وَاَسْعاهُمْ فِى حَوائِجِهِمْ. [ همان، ص 336، روایت 114 .]

امام صادق علیه السلام فرمود: خداوند بزرگ فرمود: مردم خانواده من هستند، پس محبوب ترین آنها پیش من کسانى هستند که نسبت به مردم مهربانتر باشند و در تأمین نیازهایشان کوشاتر باشند.

مـؤمـن و کارگشائى

قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : اَلْمُؤْمِنُونَ اِخْوَةٌ یَقْضِى بَعْضُهُمْ حَوائِجَ بَعْضٍ فَیَقْضِى اللّهُ لَهُمْ حاجَتَهُمْ. [ همان، ص 316 .]

پیامبر خدا صلى الله علیه و آله فرمود: مؤمنان با یکدیگر برادرند و نیازهاى همدیگر را برآورده مى کنند و خداوند هم نیاز آنها را بر طرف مى کند.

ایـمان و کـارگشـائى

قالَ الصَّادِقُ علیه السلام: ما ا مَنَ بِاللّهَ وَلابِمُحَمَّدٍ وَلابِعَلىٍّ مَنْ اِذا اَتاهُ اَخُوهُ الْمُؤْمِنُ فِى حاجَةٍ لَمْ یَضْحَکْ فِى وَجْهِهِ، فَاِنْ کانَتْ حاجَتُهُ عِنْدَهُ سارَعَ اِلى قَضائِها وَاِنْ لَمْ یَکُنْ عِنْدَهُ تَکَلَّفَ مِنْ عِنْدِ غَیْرِهِ حَتَّى یَقْضِیَها لَهُ، فَاِذا کانَ بِخِلافِ ما وَصَفْتُهُ فَلاوِلایَةَ بَیْنَنا وَبَیْنَهُ. [ بحارالأنوار، ج 75، ص 176 .]

امام صادق علیه السلام فرمود: به خدا و پیامبر صلی الله علیه و آلهو جانشین او ایمان نیاورده کسى که وقتى برادر مؤمنش نیازش را پیش او مطرح مى کند با خوشروئى برخورد نکند، پس در صورتیکه قدرت داشت نیاز او را بر طرف مى کند و اگر خودش نتوانست با کمک دیگرى اقـدام مى کند تا بر طرف نماید، اگر مؤمنى چنین عمل ننماید بنابراین ولایتى بین ما اهل بیت و او نخواهـد بود.

ولایـت و کـارگشـائى

قالَ الْکاظِمُ علیه السلام: مَنْ اَتاهُ اَخُوهُ الْمُؤْمِنُ فِى حاجَةٍ فَاِنَّما هِىَ رَحْمَةٌ مِنَ اللّهِ ساقَهَا اللّهُ فَاِنْ فَعَلَ ذلِکَ فَقَدْ وَصَلَهُ بِوِلایَتِنا وَهِىَ مَوْصُولَةٌ بِوِلایَةِ اللّهِ عَزَّوَجَلِّ. [ بحارالأنوار، جلد 74، ص 313 .]

امام کاظم علیه السلام فرمود: وقتى برادر مؤمنى نیاز خود را به مؤمنى عرضه مى کند این عرضه نعمتى است از خداوند که بسوى او فرستاده شده است پس اگر مؤمن نیاز او را بر طرف نماید این کار او را به ولایت ما مى رساند و او به ولایت خدا متّصل است.

اهمّـیت کـارگشـائى

قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: مَنْ سَعى فِى حاجَةِ اَخیهِ الْمُؤْمِنِ فَکَاَنَّما عَبَدَاللّهَ تِسْعَةَ الافِ سَنَةٍ صآئِما نَهارَهُ، قَائِما لَیْلَهُ. [ بحار الأنوار، ج 74، ص 315 .]

پیامبر گرامى اسلام صلى الله علیه و آله فرمود: کسى که براى رفع نیاز برادر مؤمن خـود کوشـش کـند مثـل این اسـت که نه هزار سال خداوند متعال را عبادت کرده در حالیکه روزها روزه بوده و شبها را هم شب زنده دارى مى کرده است.

کـارگشـائى و عبـادت

قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: مَنْ قَضى لاَِخَیهِ الْمُؤْمِنِ حاجَةً کانَ کَمَنْ عَبَدَاللّهَ دَهْرا. [ همان، ص 302 .]

پیامبر گرامى اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: کسى که نیاز برادر مؤمن خود را برآورد مثل کسى است که روزگارى خدا را عبادت کرده است.

روزه و کـارگشـائى

عَنِ النَّبِىِّ صلی الله علیه و آلهقالَ: وَاللّهِ لَقَضاءُ حاجَةِ الْمُؤْمِنِ خَیْرٌ مِنْ صِیامِ شَهْرٍ وَاِعْتِکافِهِ. [ همان ، ص285 .]

از پیامبر گرامى اسلام صلی الله علیه و آله است که فرمود: بخدا قسم که برآوردن حاجت مؤمن از روزه یک ماه و اعتکاف یک ماه در مسجد بهتر است.

حجّ و کارگشائى

سَمِعْتُ الصادِقَ علیه السلامیَقُولُ: قَضآءُ حاجَةِ الْمُؤْمِنِ اَفْضَلُ مِنْ اَلْفِ حِجَّةٍ مُتَقَبَّلَةٍ بِمَناسِکِها وَ عِتْقِ رَقَبَةٍ لِوَجْهِ اللّهِ وَ حُمْلانِ اَلْفِ فَرَسٍ فِى سَبیْلِ اللّهِ بِسَرْجِها وَلُجُمِها. [ بحارالأنوار، ج 72، ص 285 .]

امام صادق علیه السلاممى فرمود: بـرآوردن حاجت مؤمن فضـیلتش بیشتراست از هـزار مرتبه حـجّى که تمام مناسک آن قبول شـده باشد و آزاد کـردن یک بنده در راه خدا و مصرف بار هزار اسب در راه خـدا هـمراه زیـن ولجامش.

تـلاش بـراى کارگشائى

قالَ الصّادِقُ علیه السلام: مَشْىُ الْمُسْلِمِ فِى حاجَهِ الْمُسْلِمِ خَیْرٌمِنْ سَبْعِینَ طَوافا بِالْبَـیْتِ الْحَـرامِ. [ همان، ص 311 .]

امام صادق علیه السلام فرمود: حرکت مسلمان در مسیر بر آوردن حاجت مسلمان دیگر از هفتاد طواف خانه خدا بهتر است.

کـارگشـائى و طـواف

قالَ اْلاِمامُ الصّادِقُ علیه السلام: قَضآءُ حاجَةِ الْمُؤْمِنِ اَفْضَلُ مِنْ طَوافٍ وَ طَوافٍ وطَوافٍ حَتّى عَدَّ عَشْرا. [ ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، باب 752، روایت 22 .]

امام صادق علیه السلام فرمود: فضیلت برآوردن نیاز یک مؤمن بیشتر از طواف و طواف و طواف است و تا ده بار طواف را برشمرد.

کارگشائى و سعى‏صـفاومـروه

قالَ الصّادِقُ علیه السلام: اَلْماشى فِى حاجَةِ اَخیهِ کَالسّاعى بَیْنَ الصَّفا وَالْمَرْوَةِ وَقاضىِ حاجَتَهُ کَالْمُتَشَحِّطِ بَدَمِهِ فِى سَبیلِ اللّهِ یَوْمَ بَدْرٍ وَاُحُدٍ وَما عَذَّبَ اللّهُ اُمَّةً اِلاّعِنْدَ اسْتِهانَتِهِمْ بِحُقُوقِ فُقَراءِ اِخْوانِهِمْ. [ تحف العقول، ص 223 .]

امام صادق علیه السلام فرمود: کسى که در راه برطرف کردن نیاز برادر دینى خود قدم برمى دارد مثل کسى است که در بین صفا و مروه سعى مى کند و کسى که نیاز او را بر طرف نماید مثل کسى است که در راه خدا در جنگ بدر و اُحُد به خون خود آغشته شده باشد و خداوند متعال هیچ امّتى را عذاب نمى کند مگر وقتى که در حق برادران نیازمند خود کوتاهى و سهل انگارى کنند.

جـهاد و کـارگشـائى

عَنْ اَبى عَبْدِ اللّه علیه السلام قالَ: اِنَّ الْمُسْلِمَ اِذا جآءَ اَخُوهُ الْمُسْلِمُ فَقامَ مَعَهُ فِى حاجَةٍ کانَ کَالْمُجاهِدِ فِى سَبیلِ اللّهِ عَزَّوَجَلَّ. [ مستدرک، ج 2، ص 407 .]

از امام صادق علیه السلامنقل شده است که فرمود: وقتى برادر مسلمانى پیش انسان بیاید و نیاز خود را مطرح کند اگر انسان به کمک او برخیزد مثل کسى است که در راه خدا جهاد نماید.

پاداش کـارگشـائى

قالَ الصّادِقُ علیه السلام: اِنَّ لِلّهِ عِبادا مِنْ خَلْقِهِ یَفْزَعُ الْعِبادُ اِلَیْهِمْ فِى حَوائِجِهِمْ اُولئِکَ هُمُ الآمِنُونَ یَوْمَ الْقِیامَةِ. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 318 .]

امام صادق علیه السلام فرمود: خداوند متعال بندگانى دارد که مردم در نیازهاى خود به آنها پناه مى برند آنان روز قیامت در امنیّت هستند.

عاقبت کـارگشـائى

عَنِ النَّبِىِّ صلی الله علیه و آلهقالَ: مَنْ قَضى لِمُؤْمِنٍ حاجَةً قَضَى اللّهُ لَهُ حَوائِجَ کَثِیرَةً اَدْناهُنَّ الْجَنَّةُ. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 285 .]

پیامبر گرامى اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: کسى که یک حاجت مؤمنى را برآورد خداوند متعال نیازهاى زیادى را از او برمى آورد که کمتریین آنها بهشت است.

نتـیجه کـارگشـائى

قالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله : مَنْ اَعانَ مُؤْمِنا نَفَّسَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ عَنْهُ ثَلاثا وَسَبْعینَ کُرْبَةٍ، واحِدَةً فِى الدُّنْیا وَثِنْتَیْنِ وَسَبْعِینَ کُرْبَةً عِنْدَ کُرْبَتِهِ الْعُظْمى، قالَ حَیْثُ یَتَشاغَلُ النّاسُ بِاَنْفُسِهِمْ. [ همان، ص 320 .]

رسول گرامى اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: کسى که مؤمنى را کمک کند خداوند متعال هفتاد و سه ناراحتى را از او بر طرف مى نماید که یکى از آنها در دنیاست و بقیّه در اندوه بزرگ (روز قیامت) اوست، بعد فرمود: زمانى که همه مردم مشغول خودشان هستند.

فوائد کارگشائى

عَنَ الصّادِقِ علیه السلامانَّهُ قالَ: مَنْ مَشى فِى حاجَةِ اَخیهِ الْمُؤْمِنِ کَتَبَ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ لَهُ عَشْرَ حَسَناتٍ وَرَفَعَ لَهُ عَشْرَ دَرَجاتٍ وَحَطَّ عَنْهُ عَشْرَ سَیَّئاتٍ وَاَعَطاهُ عَشْرَ شَفاعاتٍ. [ همان، ص 312 .]

از امام صادق علیه السلام نقل شده است که فرمود: کسى که در پى رفع حاجت برادر دینى خود قدم بردارد خداوند بزرگ براى او ده حسنه مى نویسد و به او ده درجه عطا مى فرماید و از ده گناه او صرف نظر مى کند و شفاعت ده نفر را از او مى پذیرد.

ادامه کارگشائى

قالَ الصّادِقُ علیه السلام: مَنْ عَرِقَتْ جَبْهَتُهُ فِى حاجَةِ اَخِیهِ فِى اللّهِ عَزَّوَجَلَّ لَمْ یُعَذِّ بْهُ بَعْدَ ذلِکَ. [ ثواب الاعمال و عقاب الاعمال، باب 752، روایت 19 .]

امام صادق علیه السلام فرمود: کسى که پیشانیش در مسیر برآوردن نیاز برادر دیـنى خـود عرق بریزد، خداوند عزوجل او را بعد از آن عذاب نخواهد کـرد.

آداب کارگشائى

قالَ الصّادِقُ علیه السلام: مَنْ قَضى حاجَةَ الْمُؤْمِنِ مِنْ غَیْرِ اسْتِخْفافٍ مِنْهُ اُسْکِنَ الْفِرْدَوْسَ. [ همان، روایت 22 .]

امام صادق علیه السلام فرمود: کسى که نیاز مؤمنى را بدون هیچگونه کوچک کردن او برطرف نماید خداوند متعال او را در بهشت جا خواهد داد.

بهـشت و کـارگشـائى

عَنْ اَبى جَعْفَرٍ علیه السلام، قالَ: اَوْحَى اللّهُ تَعالى اِلى مُوسى اِنَّ مِنْ عِبادِى مَنْ یَتَقَرَّبُ اِلَىَّ بِالْحَسَنَةِ، فَاُحَکِّمُهُ فِى الْجَنِّةِ، قالَ: وَما تِلْکَ الْحَسَنَةُ؟ قالَ تَمْشى فِى حاجَةِ مَؤْمِنٍ. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 306 .]

امام باقر علیه السلام فرمود: خداوند تعالى به حضرت موسى وحى کرد که، بعضى از بندگان من با کار نیک به من نزدیک مى شوند و من آنها را وارد بهشت مى کنم، گفته شد: کار خیر چیست فرمود: در راه اندازى کار مؤمن اقدام کنى.

تـلاش بـراى کارگشائى

عَنْ اَبى جَعْفَرٍ علیه السلام ، قالَ: مَنْ مَشى فِى حاجَةٍ لاَِخیهِ الْمُسْلِمِ حَتّى یُتِمَّها اَثْبَتَ اللّهُ قَدَمَیْهِ یَوْمَ تَزِلُّ الاَْقْدامُ. [ مستدرک، ج 2، ص 407 .]

از امام باقر علیه السلامنقل شده است که فرمود: کسـى که در مسیر برطرف کردن نیاز برادر مسلمانش حرکت کند و کـوشـش نـماید تا آنرا بـه اتمام برساند خداوند متعال قدمهاى او را در روزى که قدمـها مى لـرزد ثابت و استوار خواهد کـرد.

شیوه کارگشائى

قالَ عَلِىٌ علیه السلام: لایَسْتَقیمُ قَضآءُ الْحَوائِجِ اِلاّبِثَلاثٍ: بِاسْتِصْغارِها لِتَعْظُمَ وَ بِاسْتِکْتامِها لِتَظْهَرَ وَبِتَعْجِیلِها لِتَهْنَأَ. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 318 .]

امام على علیه السلام فرمود: حوائج مردم کامل نمى شود مگر به سه چیز: کوچک شـمردن آن تـا خـود بـزرگ گـردد، پنـهان نـگهداشتن آن تا خـود آشـکار گـردد، شـتاب و سرعـت در آن تـا گوارا گـردد.

کـارگشـائـى قـبل ازدرخواسـت

قَالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: لایُکَلِّفُ الْمُؤْمِنُ اَخاهُ الطَّلَبَ اِلَیْهِ اِذا عَلِمَ حاجَتَهُ. [ همان، ص 312 .]

پیامبر گرامى اسلام صلی الله علیه و آله فرمود: انسان مؤمن وقتى نیاز برادرش را مى داند او را مجبور نمى کند که نیازش را بخواهد «قبل از درخواست نیاز او را برطرف مى کند».

روش کـارگشـائى

عَنَ الصّادِقِ علیه السلام ، قالَ: ... اِذا عَلِمَ الرَّجُلُ اَنَّ اَخاهُ الْمُؤْمِنَ مُحْتاجٌ فَلَمْ یُعْطِهِ شَیْئا حتّى سَأَلَهُ ثَمَّ اَعْطاهُ لَمْ یُوجَرْ عَلَیْهِ. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 312 .]

از امام صادق علیه السلامنقل شده است که فرمود: وقتى که انسان بداند که برادر مؤمن او چیزى نیاز دارد و نیاز او را بر طرف نکند تا اینکه سئوال نماید و سپس اقدام نماید خداوند به او پاداش نمى دهد.

خـوددارى از کارگشائى‏خیانت به خـدا و پیامبر

عَنْ اَبِى عَبْدِاللّهِ علیه السلام، قالَ: اَیُّما مُؤْمِنٍ مَنَعَ مُؤْمِنا شَیْئا یَحْتاجُ اِلَیْهِ وَهُوَ یَقْدِرُ عَلَیْهِ مِنْ عِنْدِهِ اَوْمِنْ عِنْدِ غَیْرِهِ اَقامَهُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ یَوْمَ الْقِیامَةِ مُسْوَدّا وَجْهُهُ مُزْرَقَةً عَیْناهُ مَغْلُولَةً یَداهُ اِلى عُنُقِهِ، فَیُقالُ هذَا الْخائِنُ الَّذى خانَ اللّهَ وَرَسُولَهُ ثُمَّ یُؤْمَرُبِهِ اِلَى النّارِ. [ بحارالأنوار، ج 75، ص 174 .]

امام صادق علیه السلام فرمود: هر کس بتواند مستقیم و یا با واسطه، نیاز مؤمنى را برآورد و از انجام آن خوددارى نماید خداوند عزّوجل او را در قیامت با چشمانى کبود و دستهاى بسته بر گردن بر پا نگهدارد و اعلام شود: این همان خائنى است که بخدا و پیغمبر خیانت کرده است. سپس فرمان رسد که او را بسوى آتش جهنّم برند.

خوار کردن در کـارگشـائى

قالَ الصّادِقُ علیه السلام: ما مِنْ مُؤْمِنٍ یَخْذُلُ اَخاهُ وَهُوَ یَقْدِرُ عَلى نُصْرَتِهِ اِلاّ خَذَلَهُ اللّهُ فِى الدُّنْیا وَالاْخِرَةِ. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 312 .]

امام صادق علیه السلام فرمود: هر مؤمنى که قدرت یارى برادرش را دارد اگر او را خوار کند خداوند او را در دنیا و آخرت خوار و ذلیل خواهد کرد.

تعـهد و کـارگشـائى

قَالَ رَسُولُ اللّهِ صلی الله علیه و آله: مَنْ ضَمِنَ لاَِخِیهِ حاجَةً لَمْ یَنْظُرِ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ فِى حاجَتِهِ حَتّى یَقْضِیَها. [ بحارالأنوار، ج 74، ص 317 .]

پیامبر گرامى اسلام صلى الله علیه و آله فرمود: کسى که ضمانت کند «قول بدهد» نیاز برادر دینى خود را برطرف کند، تا وقتى که اینکار را نکرده خداوند عزوجل به نیازهاى او توجه نمى کند.

نعـمت کـارگشـائى

قالَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلىٍّ علیه السلام: اِنَّ حَوائجَ النّاسِ اِلَیْکُمْ مِنْ نِعَمِ اللّهِ عَلَیْکُمْ، فَـلاتَمِـلُّوا النِّعَمَ. [ همان، ص 318 .]

امام حسین علیه السلام فرمود: نیازهاى مردم بشما از نعمتهاى الهى است براى شما، بنابراین از این نعمتها خسته نشوید.

شـفاعت بـراى کارگشایان

عَنِ النَّبِىِّ صلی الله علیه و آله ، قالَ : مَنْ قَضى حاجَةً لاَِخیهِ کُنْتَ واقِفا عِنْدَ مِیزانِهِ فَاِنْ رَجَحَ وَاِلاّ شَفَّعْتُ لَهُ. [ مستدرک، ج 2، ص 406 .]

پیامبر گرامى اسلام صلى الله علیه و آله فرمود: کسى که نیاز برادر دینى خود را بر طرف نماید من در موقع سنجش اعمال او حاضر خواهم شد، اگر موفق بود که هیچ، والا او را شفاعت مى کنم.

کارگشائى مهر اعتـبار

قالَ مُوسَى بْنُ جَعْفَرٍ علیه السلام: اِنَّ خَواتِیمَ اَعْمالِکُمْ قَضآءُ حَوائِجِ اِخْوانِکُمْ وَالاِْحْسانُ اِلَیْهِمْ ما قَدَرْتُمْ وَاِلاّلَمْ یُقْبَلْ مِنْکُمْ عَمَلٌ حَنُّوا عَلى اِخْوانِکُمْ وَارْحَمُوهُمْ تَلْحَقُوابِنا. [ بحارالأنوار، ج 75، ص 379 .]

امام کاظم علیه السلام فرمود: مهر اعتبار اعمال شما برآوردن نیازهاى برادرانتان و نیکوئى با آنهاست تا جائیکه قدرت دارید و اگر چنین نکنید عملى از شما پذیرفته نخواهد شد. نسبت به برادران مهربانى کنید و با آنها مدارا نمائید تا به ما بپیوندید.